Để đạt được những cam kết về phát thải ròng, giảm khí thải nhà kính, các chuyên gia cho rằng, cả thế giới phải huy động một lượng tiền rất lớn, khoảng 3.500 tỷ USD để đáp ứng các mục tiêu chung.
Việc phát thải CO2 và hiệu ứng nóng lên của thế giới chủ yếu đến từ các quốc gia đang phát triển, như châu Mỹ La tinh, châu Phi, Đông Âu hay châu Á.
Điểm nhấn châu Á
Châu Á là một thị trường rất lớn, chiếm hơn 50% tổng doanh số và khoảng 50% số lượng phát thải ròng. Chính vì lý do đó, nhiều công ty như chúng tôi muốn đặt châu Á-Thái Bình Dương làm trọng tâm để đầu tư phát triển. Thị trường châu Á đang chiếm khoảng 50% tổng số vốn đầu tư của toàn công ty chúng tôi. Do đó, có thể nói châu Á là một thị trường thu hút nguồn vốn tín dụng xanh.
Hoạt động đầu tư tín dụng xanh xuất phát từ nhận thức về môi trường. Mỗi người chúng ta đều gây ra một tác động lên bầu khí quyển khi di chuyển bằng máy bay, bằng xe, sử dụng điện, năng lượng… Ở bình diện công ty, đó là vấn đề chúng ta sử dụng những sản phẩm thế nào, cung cấp dịch vụ ra sao. Cuối cùng, nhìn rộng ra một chút, khi đã có được nhận thức đúng đắn từ phía cá nhân, công ty, chúng ta sẽ đóng góp lại cho xã hội để phát triển nhận thức về tài chính khí hậu như thế nào.
Khi các tổ chức nước ngoài vào làm việc với Việt Nam thì phần đầu tiên sẽ là cung cấp vốn, cung cấp dòng tài chính để các doanh nghiệp có nguồn phát triển. Nhưng đối với chúng tôi, đó không phải là việc duy nhất, vì còn có hai khía cạnh khác quan trọng không kém, và tôi nghĩ không phải quỹ đầu tư nào cũng có khả năng làm. Thứ nhất là hỗ trợ kỹ thuật, tức là khi doanh nghiệp bước đầu tìm hiểu câu chuyện chuyển đổi xanh để lấy nguồn vốn tài chính khí hậu, thì bắt buộc phải đi qua một lộ trình, phải có các chuyên gia để tư vấn và giúp nhìn thấy được tiềm năng của thị trường nằm ở đâu. Và từ phía doanh nghiệp, đối với đặc thù địa phương, đặc thù ngành nghề, cần phải đáp ứng tiêu chuẩn xanh trên thế giới. Và một tiêu chuẩn thứ hai song hành với nó là khả năng đo lường kết quả. Và khi chúng ta triển khai những sản phẩm mới, ta sẽ thấy rằng mình tiết kiệm được bao nhiêu tấn khí thải CO2 ra khí quyển.
Áp lực cũng là cơ hội cho ngành nội thất
Ở những nước đang phát triển, nhất là những lĩnh vực làm việc trực tiếp với môi trường như ngành gỗ, những rủi ro về mặt môi trường xã hội rất cao. Việt Nam có những bộ luật, các khung rất chặt chẽ về quản lý rủi ro, nhưng khi nhìn rộng ra thế giới thì còn có các chuẩn, các khung còn cao hơn và chặt chẽ hơn như vậy nữa. Vai trò của những tổ chức tài chính khi làm việc với doanh nghiệp là muốn mang những kinh nghiệm này giúp doanh nghiệp hướng đến quản trị rủi ro theo đúng chuẩn quốc tế, như thế sẽ mở ra rất nhiều cánh cửa sau này.
Việc áp dụng nguồn vốn vay tín dụng xanh rất rộng, cho nhiều ngành nghề, như trong xây dựng có sử dụng vật liệu xanh, thân thiện với môi trường, tiết kiệm năng lượng; trong nông nghiệp có tưới tiêu nhỏ giọt, phân bón thông minh, máy bơm chạy bằng năng lượng mặt trời; ngành vận chuyển có những phương tiện như xe điện, xe hybric; các công ty sản xuất kinh doanh thì có những hệ thống máy móc sử dụng năng lượng tiết kiệm hơn. Trong đó, ngành gỗ là một ngành rất quan trọng, nên khả năng thu hút tín dụng xanh là rất lớn.
Về hoạt động đầu tư tài chính khí hậu, sẽ có hai mảng lớn: Thứ nhất là tiết kiệm năng lượng, sử dụng công nghệ mới hơn, tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm lượng phát thải CO2 ra môi trường. Thứ hai là thay vì tiết kiệm, chúng ta sẽ đầu tư một khu vực năng lượng mới, mang tính tái tạo, không phát thải CO2 ra môi trường giống như năng lượng hóa thạch.
Khi nói đến lĩnh vực đầu tư tài chính khí hậu, chúng tôi sẽ chia làm ba lĩnh vực chính, mà quan trọng nhất là đầu tư gián tiếp, nghĩa là thông qua các tổ chức tài chính như ngân hàng, công ty tài chính, bởi vì những tổ chức này có mạng lưới khách hàng rất rộng lớn, có những nguồn lực và đóng vai trò trung gian để điều phối nguồn vốn đến các bên có nhu cầu. Một trường hợp đầu tư của Resposibility là ngân hàng Nam Á từ năm 2018.
Bên cạnh đầu tư gián tiếp, các quỹ tài chính trên thế giới vẫn có thể tiếp cận trực tiếp khách hàng đầu cuối, như các công ty lắp đặt pin mặt trời hay như các doanh nghiệp có nhu cầu đầu tư một hệ thống pin mặt trời trên mái, một hệ thống sản xuất mới tiết kiệm năng lượng hoặc sử dụng năng lượng tái tạo. Trường hợp đầu tư “xanh” điển hình là công ty Vinfast, với tổng vốn đầu tư 135 triệu USD, giúp phát triển dòng xe buýt xanh, các trạm sạc,…
Ở thời điểm hiện tại, chúng tôi đang có 200 triệu USD đầu tư ở thị trường Việt Nam. Tổng số tiền giải ngân qua các năm là hơn nửa tỷ USD. Việt Nam là thị trường lớn thứ hai trên Thế giới của Resposibility trong số 80 quốc gia có đầu tư. Đây là một con số rất đáng khích lệ. Đối với chúng tôi và các bên khác trên Thế giới, Việt Nam là một thị trường rất hấp dẫn, nhiều tiềm năng.
Responsibility là một công ty quản lý quỹ ở châu Âu, có trụ sở tại Thụy Sĩ, đầu tư khắp toàn cầu với hơn 80 quốc gia, quản lý khoảng 5 tỷ USD. Resposibility có kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính khí hậu, đã đầu tư hơn 1 tỷ USD vào rất nhiều đối tác ở khắp nơi trên thế giới. Phát biểu của ông Duy được ghi nhận tại Hội thảo “Lộ trình chuyển đổi xanh & những điều doanh nghiệp ngành gỗ cần biết” do Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định, Ban IV và Quỹ Châu Á phối hợp tổ chức.
Vậy, làm thế nào để tiếp cận được nguồn vốn quốc tế. Điều quan trọng nhất là doanh nghiệp nhận thức được về lộ trình chuyển đổi xanh. Các doanh nghiệp ngành gỗ cần biết rằng việc tiết kiệm lượng khí thải CO2, áp dụng công nghệ mới nằm ở điểm nào trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình. Cũng quan trọng không kém là tư duy cởi mở để làm việc với các tổ chức Quốc tế. Bởi vì quốc tế đã có nhiều năm kinh nghiệm đi trước nên sẽ đưa ra các khung dựa trên thực tế. Các yêu cầu đó bước đầu có thể khó đáp ứng, nhưng tôi nghĩ rằng đó là những khoản đầu tư rất đáng về phía doanh nghiệp. Vì khi có được những khoản đầu tư này, chúng ta sẽ có nền tảng để mở ra những cánh cửa sau này để doanh nghiệp phát triển.
BÙI QUANG DUY
Giám đốc đầu tư mảng khí hậu, quản lý khu vực châu Á – Thái Bình Dương,
Công ty Quản lý Quỹ Responsibility
