Ngành logistics đóng vai trò quan trọng trong kết nối và định hình hoạt động nền kinh tế. Đây là mắt xích quan trọng không chỉ đảm bảo sự liên kết thông suốt trong chuỗi cung ứng mà còn thúc đẩy hiệu quả hoạt động sản xuất và thương mại, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế bền vững.
Áp lực đang đè nặng
Phát biểu khai mạc tọa đàm “Những yếu tố tác động đến thị trường xuất nhập khẩu Việt Nam trong bối cảnh mới” diễn ra ngày 28/3/2025, ông Bùi Văn Quỳ – Phó tổng giám đốc Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn (TCSG) nhấn mạnh, trong bối cảnh kinh tế – chính trị thế giới có nhiều biến động, hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam vẫn duy trì đà tăng trưởng ấn tượng. Với kim ngạch thương mại vượt mốc 786 tỷ USD trong năm 2024 và tiếp tục tăng trưởng hai con số trong đầu năm 2025, Việt Nam đang khẳng định vị thế ngày càng cao trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, thách thức cũng không hề nhỏ.
Theo bà Nguyễn Thị Tuyết Mai – Phó tổng thư ký Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS) cho biết doanh nghiệp (DN) dệt may đang phải đối mặt với áp lực cạnh tranh rất lớn. Hiện chi phí nhân công ở các quốc gia cung ứng như Bangladesh, Ấn Độ… rất thấp. Các thị trường nhập khẩu ngày càng yêu cầu nghiêm ngặt hơn. Không chỉ CBAM hay EUDR, luật CS3D ở thị trường châu Âu còn đòi hỏi DN phải kiểm soát và minh bạch thông tin trên toàn bộ chuỗi cung ứng. Thêm vào đó, áp lực chi phí lương cũng như sự lệ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu cũng đang đè nặng.
Tương tự dệt may, ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho biết trong bối cảnh chi phí đầu vào tăng, các DN xuất khẩu còn phải chịu thêm áp lực về sự không ổn định. Đơn cử, xuất khẩu gạo năm 2024 ghi nhận sản lượng lẫn giá cao kỷ lục, gạo Việt bán đắt nhất thế giới. Tuy nhiên, bước sang 2025, giá gạo đã rớt nhanh, trở thành thấp nhất thế giới.
Áp lực lớn không kém là thuế đối ứng. Theo thống kê của Chi cục Hải quan khu vực XVI, tính đến ngày 10/4, chỉ một tuần sau khi Tổng thống Trump công bố các mức thuế đối ứng, đã có 31 DN tại Bình Dương bị hủy đơn hàng. Những ngành hàng xuất khẩu chịu ảnh hưởng nặng nhất là: Gỗ nội thất, dệt may, giày dép, thiết bị điện tử và nhựa… Ông Nguyễn Hữu Nam, Phó giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh nhận định nền kinh tế thế giới liên tục đối mặt với các biến động lớn, từ sự thay đổi chính sách thương mại đến tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Việt Nam, với vị thế là nền kinh tế xuất khẩu chủ lực trong gần 10 năm qua đang chịu tác động mạnh mẽ từ những biến động này.
Chủ động ứng phó, cải tiến hạ tầng và dịch vụ logistics
Ông Nguyễn Hữu Nam, cho biết sự thay đổi trong chính sách thương mại quốc tế từ các nền kinh tế lớn như Mỹ, EU, Trung Quốc tạo ra thách thức đáng kể với các biện pháp bảo hộ thương mại ngày càng gia tăng, khiến dòng chảy hàng hóa khó đoán và làm tăng rủi ro cho DN xuất khẩu. “DN cần chủ động đưa ra các kịch bản ứng phó nhanh để có thể tiếp tục trụ vững”, ông tư vấn.
Theo ông Nam, chính sách đối ngoại của Việt Nam với 18 hiệp định thương mại với 60 nền kinh tế trên thế giới tạo điều kiện lớn cho DN vươn xa. Tuy nhiên, DN cũng cần thay đổi tích cực trong cải thiện hạ tầng, cải cách hành chính mạnh mẽ, tạo điều kiện tốt hơn cho môi trường kinh doanh. Ông chia sẻ: “Logistics được coi là “xương sống” của chuỗi cung ứng, là một trong những mắt xích cần thiết được hiện đại hóa để gia tăng sức cạnh tranh cho DN”.
Đồng quan điểm, ông Đỗ Hà Nam cũng cho rằng công tác giao nhận hoàn toàn có thể là thế mạnh giúp DN xuất khẩu có thêm lợi thế cạnh tranh. Cụ thể, trong năm 2024, giá cà phê xuất khẩu Việt Nam đạt mức cao nhất thế giới nhưng vẫn cạnh tranh tốt với đối thủ là Brazil nhờ hệ thống logistics tốt hơn hẳn.
Đánh giá về tiềm năng, ông Đào Trọng Khoa, Chủ tịch Hiệp hội DN dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) cho biết Việt Nam được xem là “Ngôi sao đang lên” trong khu vực. Ông nhấn mạnh việc hoàn thiện kết cấu hạ tầng logistics là khâu cốt yếu để nâng cao năng lực xuất khẩu. Do vậy, các DN trong ngành đang rất nỗ lực để nắm bắt xu hướng, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh… để tối ưu quản lý hàng hóa và tăng cường khả năng đáp ứng nhu cầu khách hàng. “Áp dụng các công nghệ logistics tiên tiến là cần thiết để hiện đại hóa ngành và nâng cao chất lượng dịch vụ”, ông Khoa nói.
Ông Đặng Thanh Sơn, Phó giám đốc Marketing TCSG cho biết “Trên cương vị là nhà khai thác cảng và Logistics với hơn 35 năm kinh nghiệm, TCSG với hệ sinh thái cảng biển và Logistics lớn nhất Việt Nam luôn đồng hành cùng DN xuất nhập khẩu xây dựng giải pháp góp phần tối ưu chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh trong khu vực. Tại thị trường phía Nam, tập trung vào các giải pháp tăng cường kết nối bằng đường thủy nội địa giữa 3 khu vực Cát Lái – Cái Mép – Hiệp Phước. Giải pháp này cho phép các tàu linh hoạt cập các cảng Cái Mép, Hiệp Phước để xuất nhập hàng sau đó hàng hóa được vận chuyển bằng đường thủy nội địa về Cát Lái nhằm tối ưu hóa thời gian, chi phí và hiệu quả giao nhận. Thêm vào đó, Tân Cảng Hiệp Phước đã khai thác tuyến nhanh từ Việt Nam đi Mỹ với hành trình từ Hiệp Phước sang Thượng Hải, nối chuyến thẳng sang Los Angeles với độ tin cậy cao, đảm bảo hành trình, đặc biệt với các đơn hàng cần đảm bảo độ chính xác về thời gian giao hàng, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh của thị trường xuất nhập khẩu Việt Nam với các thị trường khác cùng phân khúc.
Giáp Khang
