English
Cơ chế tài chính, mô hình sản xuất, đội ngũ tư vấn đã sẵn sàng, doanh nghiệp chỉ cần quyết tâm chuyển đổi sang mô hình sản xuất mới: Xanh và bền vững.
Bước chuẩn bị cho tương lai
Năm 2015, thương hiệu nội thất BOHO chính thức tham gia thị trường với 3 mảng: Thiết kế, thi công và sản xuất nội thất. Xác định trách nhiệm giải trình nguồn gốc nguyên liệu, các sản phẩm nội thất của BOHO đều đạt Chứng nhận Bảo vệ và Phát triển rừng FSC. Năm năm sau đó, 2020, không chỉ đạt chứng chỉ ISO 9001:2015, nhà máy BOHO còn đạt chứng chỉ LEED GOLD, trở thành nhà máy sản xuất đồ nội thất đầu tiên tại Việt Nam có được chứng nhận của Hội đồng Công trình Xanh Hoa Kỳ. “Việc theo đuổi các giá trị bền vững đã được công ty xác định từ trước nên quá trình xây dựng có nhiều thuận lợi”, ông Đỗ Hữu Nhật Quang, đồng sáng lập GreenViet, chuyên gia tư vấn các chứng nhận Công trình Xanh nhận xét.
Để có được chứng chỉ này, BOHO chọn giải pháp dùng pin năng lượng mặt trời để nhà máy có thêm được nguồn điện năng sạch, đồng thời giảm nhiệt vào nhà máy. Ngoài giải pháp kiến trúc để có thể lấy ánh sáng tự nhiên, công ty dùng đèn Dimming và cảm biến ánh sáng để kiểm soát tiêu thụ điện. Phía ngoài nhà máy, những con đường nhựa được trồng cây xanh, cho không khí mát hơn. Nhà máy cũng sử dụng nước hiệu quả bằng cách tái dùng nước để tưới cây, tiết kiệm nước nhờ lựa chọn thiết bị vệ sinh tiết kiệm. Theo ông Nhật Quang, tất cả các giải pháp này đều phục vụ mục tiêu giảm thiểu năng lượng và tài nguyên. Không chỉ tiết kiệm được tài chính, việc theo đuổi thành công LEED GOLD còn giúp BOHO dễ dàng được khách hàng ở những thị trường cấp cao lựa chọn.
Tuy nhiên, BOHO là một trong những trường hợp chưa phổ biến trong ngành nội thất nói riêng và khối doanh nghiệp (DN) sản xuất nói chung. Lượng DN Việt Nam có được các chứng chỉ xanh thực sự chưa nhiều. Theo ông Nhật Quang, công tác tư vấn từ thiết kế đến việc vận hành nhà máy mới trung bình mất 6 tháng đến 1 năm. Đội ngũ chuyên gia tư vấn sẽ tìm kiếm các giải pháp thay thế tiết kiệm nhất cho DN. Với việc cải tạo, chuyển đổi nhà máy cũ, thời gian có thể sẽ phải mất lâu hơn. “Là một quốc gia cung ứng sản phẩm cho thị trường các nước phát triển, Việt Nam không thể nằm ngoài xu hướng sản xuất xanh”, nhà sáng lập GreenViet khẳng định.
Hành động ngay lập tức
Tại hội thảo “Green Factory: Nhà máy xanh hướng tới trung hòa cacbon” do HAWA tổ chức, câu chuyện ngành dệt may đang chịu áp lực trước Bangladesh khi họ đi khá xa về chứng chỉ xanh, một lần nữa được xới lên. Theo quan sát của các chuyên gia tư vấn chuyển đổi xanh, Bangladesh hiện đang có gấp 10 lần số lượng DN dệt may có chứng chỉ xanh ở Việt Nam. DN ngành gỗ không nhanh trong chuyển đổi, sớm muộn gì cũng sẽ chịu tình trang tương tự. Ông Lê Xuân Tân, nhà sáng lập Happy Furniture cho biết khi Nghị viện Châu Âu (EP) thông qua luật cấm nhập khẩu các hàng hóa bị cho là liên quan các hoạt động phá rừng, cảm giác về tính bứt thiết trong chuyển đổi sang các phương thức sản xuất xanh ở DN vẫn chưa rõ ràng. Nhưng, khi cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) mà Liên minh Châu Âu (EU) thí điểm áp dụng giai đoạn chuyển tiếp từ ngày 1/10/2023, áp lực phải đáp ứng các tiêu chuẩn xanh, phát triển bền vững đã hết sức rõ nét. Tuy nhiên, mức độ e ngại ở DN vẫn còn nhiều.
Đồng quan điểm trên, ông Nhật Quang cũng cho rằng, các thương hiệu toàn cầu như NIKE, Adidas… đã tính toán được và công bố phác thải bao nhiêu carbon, nước… trên từng sản phẩm của họ. Trong khi Việt Nam là quốc gia xuất khẩu đồ nội thất hàng đầu, quốc gia gia công cho các thị trường lớn mà vẫn chưa có hệ thống đo lường các chỉ số đó. Ông nhấn mạnh: “Chuyển đổi sản xuất xanh là việc phải hành động ngay”.
Nhiều ý kiến cho rằng, trong bối cảnh đơn hàng thiếu hụt suốt 10 tháng đầu năm 2022, đầu tư cho việc chuyển đổi sản xuất xanh có thể trở thành gánh nặng thêm cho DN. Tuy nhiên, theo ông Lê Anh Tuấn, đại diện GreenYellow, áp lực này hoàn toàn có thể tháo gỡ nhờ sự hiện diện của các DN theo đuổi mô hình ESCO: Công ty tư vấn, đầu tư năng lượng. Điển hình là GreenYellow với danh mục đầu tư tập trung vào các giải pháp, sản phẩm giúp DN giảm thải năng lượng khi hoạt động, từ hệ thống điện, hệ thống chiếu sáng, chuỗi cung ứng, cửa tự động, hệ thống điện mặt trời…. GreenYellow cam kết giúp DN tiết kiệm năng lượng hơn 20%, không mất chi phí đầu tư, có đội ngũ chuyên gia bảo hành suốt dòng đời, đảm bảo hiệu suất suốt vòng đời dự án, không tăng giảm lãi suất theo thời gian.
Dựa trên hiện trạng thực tế của nhà máy, DN đầu tư năng lượng sẽ tư vấn, triển khai các giải pháp phù hợp. DN có tài khoản để kiểm tra nguồn năng lượng đang sử dụng của nhà máy, quy trình, diễn tiến theo thời gian thực. “Đến nay, đã có hơn 100 DN ứng dụng và tham gia hợp tác cùng chúng tôi khai thác điện mặt trời từ hệ thống mái nhà của nhà máy. Thiên Minh, WOODSLAND… là những DN điển hình trong ngành chế biến gỗ sử dụng năng lượng này”, ông Lê Anh Tuấn chia sẻ. Bên cạnh năng lượng, GreenYellow còn giúp DN chinh phục Chứng chỉ năng lượng tái tạo quốc tế I-REC để chứng minh lượng điện năng được DN sản xuất từ các nguồn năng lượng tái tạo, giúp giảm khí thải carbon, tạo thêm lợi thế cạnh tranh khi thị trường carbon ứng dụng tại Việt Nam trong thời gian sắp tới.
Theo ông Lê Xuân Tân, việc chuyển đổi sang mô hình nhà máy xanh đòi hỏi tổng hòa nhiều yếu tố, nhưng quan trọng phải là tư duy xanh từ phía đội ngũ lãnh đạo. Bởi, từ bước chuyển nhỏ nhất cũng có thể tạo nên giá trị cho nhà máy. Happy Furniture sử dụng xe nâng điện thay xe nâng dầu đã thấy hiệu quả tiết kiệm chi phí rõ rệt. Kinh nghiệm thực tế mà Happy Furniture có được là “Đầu tư xanh phải nhìn con đường dài, tính toán hạ tầng chi tiết, có tiên liệu cho tương lai. Quy hoạch tốt là chìa khóa của thành công”.
Trở lại câu chuyện của Bangladesh, quốc gia này đang có GPD thấp hơn Việt Nam nhưng nhà máy xanh nhiều hơn. Như vậy, chuyển đổi xanh không tốn nhiều tiền. Nếu quy hoạch hợp lý, đo lường cụ thể các giá trị và có tâm theo đuổi mục tiêu thì lợi ích đạt được sẽ không ít. Như lời ông Nhật Quang, nếu DN đi sâu, tìm kiếm các giải pháp sẽ đến được đích. Còn ngần ngại thì sản xuất mãi mãi không thể xanh.
Đặng Nguyên
