Vạn sự khởi nghiệp nan

Dù đối mặt với nhiều thách thức, ngành chế biến gỗ luôn có khả năng phục hồi nhanh chóng và bứt phá. Trong suốt hành trình 30 năm kiến tạo và phát triển, tinh thần vị quốc, vị dân sinh là kim chỉ nam để những người trong ngành vững bước.

Những nền tảng đầu tiên

“Ngành chế biến gỗ đã có giai đoạn khởi đầu khá khó khăn”, ông Nguyễn Chiến Thắng, cựu chủ tịch HAWA mở đầu câu chuyện về ngành chế biến gỗ như vậy. Là một quốc gia nông nghiệp, nghề mộc gắn liền với quá trình phát triển của người Việt. Kỹ năng chế tác tinh xảo đã giúp họ biến gỗ thành tủ giường, bàn ghế, nhà cửa chạm khắc hết sức sinh động.

Ngay sau ngày hòa bình, xí nghiệp đồ gỗ xuất khẩu đã được hình thành nhưng hoạt động rất hạn chế do còn quá nhiều ràng buộc, chuyên môn yếu, thiếu nguyên phụ liệu… “Cái gì không biết học sẽ biết”, nghĩ vậy nên ngoài việc học ở những người thợ, nghệ nhân trong nước, ngay khi đất nước mở cửa, ông Thắng dành thời gian sang quốc gia phát triển nghề mộc trong khu vực để tìm hiểu thị trường và công nghệ sản xuất.

Năm 1987, SMI, liên doanh đầu tiên của Thành phố Hồ Chí Minh với doanh nghiệp (DN) nước ngoài được thành lập với vốn ban đầu là 100.000 USD. Theo ông Thắng, khi làm việc trực tiếp với DN, giao các thiết kế cho thợ mộc Việt Nam thực hiện, doanh nhân Pháp hết sức ấn tượng bởi khả năng chế tác tinh xảo, đòi hỏi nhiều kỹ thuật của họ. SMI thành lập mở đường cho các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam thông qua hình thức liên doanh. Các liên doanh quốc tế như Scanviwood, Công ty liên doanh đồ gỗ quốc tế IFC, Scansia Pacific… hình thành và từng bước đi vào hoạt động.

Bùng nổ sau chuỗi ngày lắng đọng

Năm 1993, khi cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đi trực thăng ngang Gia Lai, nhìn thấy những mảng rừng trọc do khai thác bừa bãi làm cạn kiệt tài nguyên rừng, ngành gỗ đối diện với những thay đổi mới. Ngày 11/9/1993, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 462-TTg về quản lý chặt chẽ việc khai thác, vận chuyển và xuất khẩu gỗ. Nhiều lâm trường hay công ty lâm nghiệp bị thu hồi chỉ tiêu khai thác gỗ tự nhiên, DN không có đường đưa hàng hóa ra nước ngoài. Lúc đó, DN lao đao, ngành cũng sa sút và có thể nói là gần như mất trắng. “Thật ra, trước đó không lâu, khách hàng châu Âu cũng đã đòi chứng nhận xuất xứ nguyên liệu sản phẩm gỗ. DN bước đầu đã nhập khẩu gỗ có chứng chỉ hợp pháp về sản xuất”, ông Thắng nói.

Thời điểm đó, DN liên tục tiếp cận các cơ quan quản lý để giải thích về chuỗi cung ứng của ngành, về cơ chế là nhập khẩu nguyên liệu gỗ hợp pháp, sử dụng gỗ rừng trồng để sản xuất tạo nên giá trị gia tăng. Ngành không phá rừng tự nhiên mà ngược lại, còn đẩy mạnh trồng rừng, phủ xanh đất trống. Nhờ vậy, chế biến gỗ Việt Nam đã có được cái nhìn cởi mở, đúng đắn hơn từ phía các cơ quan quản lý. Năm 1994, Bộ Nông nghiệp và Công nghiệp Thực phẩm đã yêu cầu thẩm định lại thiết kế khai thác rừng, nhằm đảm bảo chỉ khai thác rừng sản xuất, không đụng tới rừng phòng hộ, đặc dụng. Lịch sử ngành chế biến gỗ đã sang trang với rất nhiều chính sách của Nhà nước được ban hành. Trong đó, chủ trương đóng cửa khai thác gỗ rừng tự nhiên trên toàn quốc được thực thi hoàn toàn và được thiết chế hóa trong Luật Lâm nghiệp năm 2017.

Năm 2000, doanh số xuất khẩu gỗ gần 220 triệu USD, là cột mốc đầu tiên của ngành. Đây cũng là giai đoạn bùng nổ thu hút FDI vào Việt Nam. Theo số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) giai đoạn 2001 – 2010, tổng vốn đăng ký đạt 168,88 tỷ USD, tổng vốn thực hiện đạt 58,48 tỷ USD, tương ứng gấp 3,32 và 2,85 lần so với giai đoạn 1991 – 2000. Đây cũng là thời điểm DN chế biến gỗ FDI từ Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)… bước vào gây dựng nhà máy chế biến gỗ. Các doanh nhân Việt Nam từ chỗ làm thuê, học hỏi rồi mày mò sản xuất.

Nhờ làn sóng đầu tư nước ngoài, Việt Nam có cơ hội vực dậy ngành chế biến gỗ. Cùng với đó là như sự vươn lên của các DN trong nước. “Minh Dương được thành lập năm 2002 nhưng chính thức bắt đầu sản xuất vào tháng 4/2003, chỉ với một xưởng sản xuất nhỏ với khoảng 70 công nhân. Năm tháng đầu khởi nghiệp là giai đoạn khó khăn nhất khi chẳng thể tìm được khách hàng”, bà Dương Thị Minh Tuệ, Giám đốc kinh doanh Công ty Gỗ Minh Dương cho biết.

Xưởng sản xuất đầu tiên của Minh Dương
Gỗ Minh Dương luôn chú trọng uy tín, chất lượng

Cơ hội đến khi Minh Dương gặp một thương nhân Hàn Quốc, có thị trường mà không có người sản xuất. Nhu cầu gặp nhau, hai bên phối hợp thật tốt, lượng hàng xuất khẩu tăng đáng kể. Chỉ sau 1 năm, công ty đã phát triển lên đến 200 công nhân, tập trung toàn lực cho xuất khẩu. Khoảng thời gian 5 năm sau đó là thời điểm phát triển mạnh mẽ, Minh Dương mở rộng sản xuất, tạo điều kiện cho nhiều thương hiệu khác cùng làm.

Năm 2008, Việt Nam lần đầu tổ chức hội chợ xuất khẩu đồ gỗ và thủ công mỹ nghệ. Khách hàng quốc tế tìm đến Việt Nam như một nhà cung ứng nội thất mới nổi. Năm đó, doanh số xuất khẩu ngành chạm mốc 2,8 tỷ USD.

Năng lực sản xuất vượt trội

Khi Việt Nam gia nhập WTO năm 2007, DN trong ngành có điều kiện tiếp cận rộng hơn các thị trường quốc tế. Cùng với Minh Dương, những thương hiệu nổi bật như: AA, Woodsland, Đức Lợi, Trường Thành, Bảo Hưng, Hòa Phát… nhanh chóng vươn ra thế giới.

Từ đó đến nay ngành gỗ đã phát triển gần như liên tục. Các DN nội thất phát triển rất ấn tượng. Điển hình là Woodsland với 5 nhà máy hiện đại, tổng diện tích gần 300.000m², được trang bị dây chuyền công nghệ tiên tiến đáp ứng yêu cầu khắt khe nhất của khách hàng quốc tế, có thể xuất khẩu hàng trăm container sản phẩm gỗ mỗi tháng, hàng trăm nghìn bộ cửa gỗ mỗi năm và hàng trăm nghìn mét khối ván công nghiệp.

“Năng lực sản xuất vượt trội của Woodsland có thể đáp ứng các đơn hàng xuất khẩu khối lượng lớn với thời gian giao hàng nhanh, ổn định. Để làm được điều đó, công ty phải tổ chức sản xuất một cách khoa học từ chế biến nguyên liệu đến hoàn thiện sản phẩm, giúp tối ưu công suất và nâng cao hiệu quả”, ông Vũ Hải Bằng – Chủ tịch HĐQT Woodsland chia sẻ.

Nhờ năng lực sản xuất vượt trội, DN chế biến gỗ Việt Nam nhanh chóng thu hút được đầu tư nước ngoài. Liên tiếp trong hai năm, từ 2015 đến 2017, Vinacapital và Sumitomo lần lượt đầu tư 30 triệu USD và 60 triệu USD vào An Cường, nhà sản xuất và cung ứng gỗ nhân tạo hàng đầu Việt Nam. Trước đó, Mekong Capital cũng đổ vốn vào AA Corporation và Đức Thành… Năng lực sản xuất chính là nền tảng để ngành chế biến gỗ và thủ công mỹ nghệ luôn duy trì đà tăng trưởng ở mức 2 con số.

Đặng Quý Yên

Chia sẻ bài viết:

Tin mới nhất

Công nghệ mới tại Bifa Wood 2025

Với chủ đề “Smart Furniture Solutions” (Giải pháp nội thất thông minh), Bifa Wood Việt Nam 2025 đã mang đến cho doanh nghiệp bức tranh công nghệ sản xuất đồ nội thất thông minh, nơi mà ứng dụng AI, robot, IoT sẽ hỗ trợ cho bài toán quản trị sản xuất. ...

Nội thất Việt tại triển lãm quốc gia

Vai trò của kinh tế tư nhân Với chủ đề “Rạng rỡ Việt Nam – 80 năm hành trình độc lập – tự do – hạnh phúc”, triển lãm quy mô quốc gia này có sự tham gia của hơn 100 tổ chức, đơn vị gồm bộ, ngành, địa phương và DN tiêu biểu trên […]

...

Chuyên gia Võ Quang Huệ: Dụng đòn bẩy R&D để bước ra thế giới

Gắn liền với câu chuyện đưa nguồn vốn FDI chất lượng cao từ thương hiệu Bosch vào Việt Nam, doanh nhân Võ Quang Huệ là một trong những tên tuổi gắn liền với quá trình mở cửa, hội nhập của đất nước. Kết thúc hành trình ở Bosch, lựa chọn mang tính thử thách khá cao của ông là kiến tạo con đường đường cho xe ô tô thương hiệu Việt bước ra thị trường. Dù ở đâu, vị trí nào, với ông, tinh thần đổi mới sáng tạo luôn là kim chỉ nam cho các hoạt động. Trao đổi với Gỗ & Nội thất, ông Võ Quang Huệ khẳng định R&D hoàn toàn có thể được xem là khoản đầu tư sinh lời bền vững nhất. ...

Mái đình kể chuyện – Từ ký ức đến khát vọng

Bài viết dùng hình ảnh mái đình làng xưa như biểu tượng kết nối ký ức, văn hóa và tương lai ngành gỗ Việt Nam. Tác giả nhấn mạnh ngành gỗ không chỉ sản xuất đồ nội thất mà còn kể câu chuyện dân tộc, lan tỏa giá trị văn hóa. Triết lý “Đừng bao giờ đi ăn một mình” được xem là kim chỉ nam: ngành gỗ chỉ có thể phát triển bền vững khi doanh nghiệp, người trồng rừng, nghệ nhân, nhà thiết kế và người tiêu dùng cùng cộng hưởng...

Cơ hội đón bước chân toàn cầu

Chúng ta đang sống trong một thời khắc đặc biệt của lịch sử - thời điểm mà có lẽ nhiều thập kỷ mới có một lần. Đó là lúc ngành nội thất Việt Nam đứng trước cánh cửa của một kỷ nguyên mới, với những cơ hội chưa từng có trong tầm tay....

Người Việt đang mở rộng giới hạn Go Global

Nhiều năm quan sát và đồng hành cùng các doanh nghiệp (DN) Việt Nam, tôi nhận ra tinh thần “Go Global” (đi ra thế giới) của người Việt chưa bao giờ thôi rộng mở với những giới hạn tưởng chừng không thể. ...

S.NORM: Những kiến trúc sư thổi hồn đương đại vào nội thất xưa

Ra đời từ khát vọng đưa những giá trị nội thất Việt xưa bước vào đời sống đương đại, S.NORM là nơi các kiến trúc sư “thổi hồn” sáng tạo vào từng chi tiết, biến những vật dụng quen thuộc thành trải nghiệm sống tinh tế. Thương hiệu không chỉ lưu giữ ký ức và tinh hoa gỗ truyền thống mà còn mang đến sự bền vững, công năng và thẩm mỹ trong từng thiết kế, để mỗi sản phẩm vừa gần gũi, vừa mới mẻ, vừa rất Việt Nam....

LAITA: Dấu ấn thiết kế từ những quan sát, góp nhặt đời thường

Ra đời vào năm 2018, LAITA Design là một văn phòng thiết kế liên ngành, được thành lập bởi hai nhà sáng lập giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực kiến trúc và thiết kế sản phẩm. ...