Minh bạch chuỗi cung ứng gỗ và nội thất: Biến áp lực thành cơ hội

Ngành gỗ và nội thất Việt Nam đang đứng trước yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường quốc tế về tính bền vững và minh bạch. Việc làm sạch và minh bạch hóa chuỗi cung ứng không chỉ là tuân thủ quy định mà còn là chiến lược để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Ngoài EU, nhiều thị trường xuất khẩu nội thất của Việt Nam như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Mỹ cũng đang nghiên cứu quy định nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ dựa trên chuỗi cung ứng.

Một hệ thống phức tạp

Chuỗi cung ứng của ngành gỗ và nội thất là một hệ thống phức tạp và liên kết chặt chẽ. Nó bao trùm toàn bộ quá trình từ khi nguyên liệu thô cho đến khi sản phẩm hoàn thiện đến tay người tiêu dùng. Mỗi mắt xích trong chuỗi cung ứng đều đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng, tối ưu hóa chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Cụ thể, ở giai đoạn đầu tiên việc cung cấp nguyên liệu đầu vào ổn định, hợp pháp và bền vững (có chứng chỉ FSC, PEFC…) là nền tảng. Giai đoạn chế biến sơ cấp, nơi gỗ nguyên liệu được xẻ, sấy, xử lý mối mọt và phân loại. Giai đoạn này tạo ra bán thành phẩm như ván xẻ, ván ghép, MDF, HDF, phục vụ cho sản xuất đồ gỗ và nội thất. Tại các nhà máy, giai đoạn thiết kế và sản xuất nội thất diễn ra, bao gồm thiết kế, gia công, lắp ráp và hoàn thiện sản phẩm (sơn, phủ bề mặt, bọc nệm…). Đây là mắt xích tạo ra giá trị gia tăng cao, thể hiện năng lực sáng tạo, công nghệ và tay nghề của ngành.

minh bach chuoi cung ung go va noi that bien ap luc thanh co hoi 1

Sản phẩm hoàn thiện sau đó được đưa vào các kênh thương mại và phân phối. Các kênh này bao gồm xuất khẩu thông qua nhà mua hàng, hệ thống bán lẻ quốc tế hoặc tiêu thụ nội địa qua showroom, đại lý, thương mại điện tử. Doanh nghiệp (DN) cần đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật, chứng chỉ, khả năng truy xuất nguồn gốc và xu hướng tiêu dùng ngày càng khắt khe. Cuối cùng, chuỗi cung ứng hiện đại còn mở rộng sang dịch vụ hậu mãi và tái chế, bao gồm bảo hành, bảo trì, hỗ trợ khách hàng và các hoạt động thu hồi, tái chế sản phẩm.

“Áp lực minh bạch chuỗi cung ứng đang là vấn đề chung đối với các DN toàn cầu, cả ngành gỗ và các ngành sản xuất khác”, chuyên gia tư vấn Thomas đến từ Đan Mạch nhận xét. Ông chỉ ra rằng yêu cầu tuân thủ luật pháp rất rộng và kéo dài trên toàn chuỗi, điều này gây khó khăn trong việc truy xuất nguồn gốc. Là một quốc gia cung ứng hàng hóa cho thị trường thế giới, Việt Nam chắc chắn không thể đứng ngoài tiến bộ này.

Ông Trương Tất Đơ, đại diện Cục Lâm nghiệp nhấn mạnh rằng bất kỳ khâu nào trên chuỗi vi phạm thì sản phẩm cũng không được chấp nhận. “Chuỗi chế biến gỗ Việt Nam có nguy cơ vi phạm cao do dài và phức tạp, có thể từ địa lý vùng đất trồng hay xuất xứ nguyên phụ liệu”, ông Đơ nói.

Gia tăng lợi thế trên toàn chuỗi

Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Tiệp, Phó giám đốc Văn phòng Chứng chỉ rừng Quốc gia, cho biết trong tương lai, chắc chắn DN sẽ phải mô tả và minh bạch từng khâu trên chuỗi cung ứng. Ở phần đầu của chuỗi, dù là nguyên liệu nhập khẩu hay bản địa, DN đều phải minh bạch thông tin. Việc giải trình từ đầu chuỗi giúp ngành gỗ Việt Nam tránh nguy cơ bị cáo buộc sử dụng nguyên liệu từ các vùng rủi ro cao, gian lận xuất xứ… Để minh bạch chuỗi cung ứng thì việc đầu tiên là cần có hệ thống thể hiện trách nhiệm giải trình của nước sở tại. Ông nhấn mạnh: “Ngay cả gỗ từ rừng trồng trong nước cũng cần có chứng chỉ. Các cơ quan ban ngành cần đầu tư nghiêm túc cho hệ thống này để hỗ trợ pháp lý cho chuỗi”. Theo ông Tiệp, các yêu cầu của EUDR là cơ hội lớn cho các DN có sự chuẩn bị tốt trong hành trình “làm sạch” chuỗi cung ứng của ngành gỗ Việt Nam.

Đồng quan điểm, ông Trương Tất Đơ cũng cho rằng việc làm sạch chuỗi cung ứng trước hết là để đáp ứng yêu cầu của EUDR, sau đó là gia tăng lợi thế cạnh tranh và hướng đến phát triển bền vững cho DN ngành gỗ. Bài học từ ngành thủy hải sản cho thấy khi đã bị “thẻ vàng” thì khó lấy lại năng lực cạnh tranh. Ông Đơ khuyến nghị DN cần nắm vững yêu cầu, điều chỉnh mô hình sản xuất, thanh lọc các rủi ro, chủ động thực hiện thu thập thông tin và chịu trách nhiệm giải trình trên toàn chuỗi.

Bà Trần Như Trang, Trưởng đại diện SIPPO Việt Nam cho biết trong một khảo sát mới đây cho thấy 77% DN Việt Nam đã biết phải có giải trình và thực hành bền vững. Động lực thực hành đến từ áp lực nhà đầu tư (40%) và mong muốn có hình ảnh tốt với khách hàng (20%). Nghĩa là phần lớn DN Việt Nam hiện vẫn làm theo yêu cầu thay vì nhu cầu tự thân.

Khách hàng mua sắm nội thất, đặc biệt là các thế hệ Milenium và Gen Z đã thay đổi hành vi mua sắm, yêu cầu thông tin minh bạch và muốn biết câu chuyện đằng sau sản phẩm họ mua. Hiện các thương hiệu nội thất toàn cầu mà điển hình là IKEA đã và đang cấp tập sắp xếp lại chuỗi cung ứng của họ. Theo bà Trang, phần lớn DN Việt Nam chủ yếu gia công cho các thương hiệu lớn, đón đầu và thích ứng dựa trên nhu cầu nội tại ngay từ bây giờ sẽ là lợi thế cho các DN trong tương lai không xa. Do vậy, minh bạch thông tin, kiểm soát chuỗi cung ứng nên được xem là một chiến lược và cần sớm đưa vào vận hành. Điều này mang lại lợi thế cạnh tranh, chỉ số vận hành tốt hơn, hiệu quả kinh doanh tốt hơn, dễ thu hút cả khách hàng lẫn nhà đầu tư.

Đặng Quý Yên

Chia sẻ bài viết:

Tin mới nhất

A magnifying glass focusing on wood logs chopped in a forest

Đẩy mạnh tính hợp pháp nguyên liệu đầu chuỗi

Việt Nam đang ngày càng nỗ lực hơn trong việc đảm bảo nguồn gốc minh bạch của nguyên liệu gỗ trong sản xuất nội thất cung ứng cho thị trường thế giới, đặc biệt là Mỹ. Tại diễn đàn Lâm nghiệp PEFC 2025, diễn ra ngày 8/5 vừa qua tại TP. Hồ Chí Minh, các […]

...
hoi-nghi-AI-TP-HCM-ITPC

Hội nghị AI TP Hồ Chí Minh với chủ đề “Khai phá sức mạnh Trí tuệ nhân tạo và Dữ liệu lớn – Chìa khóa hướng đến phát triển bền vững”

Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư (ITPC) phối hợp với Công ty TNHH MTV Phát triển Công viên phần mềm Quang Trung (QTSC) và Nền tảng kết nối đổi mới sáng tạo BambuUP tổ chức Hội nghị Trí tuệ nhân tạo Thành phố Hồ Chí Minh với chủ đề "Khai phá sức mạnh Trí tuệ nhân tạo và Dữ liệu lớn - Chìa khóa hướng đến phát triển bền vững". Hội nghị sẽ là cơ hội để các chuyên gia, doanh nghiệp và các nhà quản lý thảo luận, trao đổi kinh nghiệm và tìm kiếm những giải pháp sáng tạo nhằm tận dụng tối đa tiềm năng của AI và Big Data, góp phần vào quá trình chuyển đổi số và phát triển nền kinh tế của TP.HCM trong kỷ nguyên mới....
17 GIZ

HAWA và GIZ hợp tác nâng cao năng lực doanh nghiệp

Trong bối cảnh đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng trở nên quan trọng để duy trì năng lực cạnh tranh, đặc biệt tại các thị trường khó tính như EU và Mỹ, HAWA đã tăng cường hợp tác với GIZ triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp (DN). Nâng cao […]

...
22 Thương mại điện tử 2

Thương mại điện tử: Chìa khóa hoàn thiện chuỗi cung ứng

Thương mại điện tử xuyên biên giới không chỉ là kênh bán hàng mà còn là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp hoàn thiện chuỗi cung ứng và gia tăng giá trị. Không sợ “bão” thuế đối ứng “Sau 20 năm gia công, xuất khẩu cho thị trường châu Âu, tôi chưa từng nghĩ […]

...
𝐓𝐄𝐂𝐇 𝐄𝐗𝐏𝐎 𝟐𝟎𝟐𝟓

iTECH EXPO 2025 – Sẵn sàng bước đến kỷ nguyên mới!

𝐢𝐓𝐄𝐂𝐇 𝐄𝐗𝐏𝐎 𝟐𝟎𝟐𝟓 là Hội chợ & Triển lãm Công nghệ Quốc tế với chủ đề “𝐍𝐄𝐖 𝐓𝐄𝐂𝐇 𝐄𝐌𝐏𝐎𝐖𝐄𝐑 𝐢𝐅𝐔𝐓𝐔𝐑𝐄”, nơi kiến tạo hệ sinh thái công nghệ mang tính ứng dụng cao, thúc đẩy hợp tác, giao thương và tăng tốc chuyển đổi số trong kỷ nguyên mới. Đăng ký tham quan ngay hôm nay để không bỏ lỡ bất kỳ nhịp chuyển mình công nghệ nào!...
16 Khai phá tiềm năng thị trường Ấn Độ

Khai phá tiềm năng thị trường Ấn Độ

Ngày 21/5, Thương vụ Việt Nam tại Ấn Độ và HAWA đã phối hợp tổ chức hội thảo trực tuyến “Hợp tác Việt Nam - Ấn Độ trong ngành gỗ và nội thất”. Hội thảo đem lại những góc nhìn mới về thị trường giàu tiềm năng Ấn Độ cũng như những quy định pháp lý cho doanh nghiệp (DN) nội thất muốn thâm nhập thị trường này....
USA Flag And Success Graph. Finance And Economy Concept.

TS. Võ Trí Thành – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh: Thể chế mới tạo tương lai chuỗi cung ứng

Những đột phá về thể chế có thể giúp doanh nghiệp tái định hình chuỗi cung ứng từ Việt Nam ra thị trường toàn cầu....
11 Tự chủ và minh bạch trong thương mại điện tử 2

Ông Trần Lam Sơn, Ủy viên Ban chấp hành HAWA: Tự chủ và minh bạch trong thương mại điện tử

Trong bối cảnh ngành nội thất xáo trộn bởi áp lực đối phó với thuế đối ứng từ Mỹ, doanh nghiệp (DN) kinh doanh online vẫn đang kín đơn hàng đến nửa năm 2026. Theo ông Trần Lam Sơn, thương mại điện tử (TMĐT) không chỉ là kênh bán hàng tiềm năng mà còn là công cụ để DN tự cường trong chuỗi cung ứng và minh bạch nguồn gốc sản phẩm....