Khám phá vùng đất mặn phèn

Tôi chỉ biết nói một câu với người bạn thân: nhìn, nghe và hiểu như được thụ hưởng một đại tiệc về lịch sử tự nhiên Nam Bộ vì được xem nông dân hóa rác thành vàng.

Lâu rồi, thầy Dương Văn Ni, chuyên gia về đất ngập nước và đa dạng sinh học của đồng bằng rủ tôi, phải đi coi tận mắt, chị mới tin chuyện người ta thu hoạch cỏ hoang: hái, phơi, se sợi từng cành, nhánh cỏ “năn tượng” thành những món đồ tiểu thủ công xuất khẩu đi Mỹ và Úc, châu Âu. Tôi từng biết coi, lác, lục bình cũng làm được đồ thủ công mỹ nghệ thiệt đẹp. Nhưng chưa nghe tới tên “cỏ năn tượng” bao giờ.

Đường từ Cần Thơ về Bạc Liêu, Cà Mau xa mị mị.

Chỉ thấy nối nhau những cánh đồng xơ xác đất nứt nẻ, cây cối trơ cành khô khốc. Đến đoạn có các dãy ao xuất hiện, chung quanh cỏ hoang um tùm như lau sậy thì chúng tôi xuống xe. Thầy Ni nói, ao này nuôi tôm, cỏ hoang mọc chung quanh bạt ngàn là năn tượng đó. Lâu nay là cỏ hoang. Chúng tôi hái về nghiên cứu, thấy có thể xài như nguyên liệu thay các nguyên liệu cũ đã cạn kiệt. Nhưng tôi đưa đến các nơi sản xuất đều bị từ chối, cho đến 2015, 2016, vài nơi bắt đầu “ngó ngàng” đến năn tượng. Nhưng rồi nó bị chê vì thân cây bị nhiều đốm đen “sâu bệnh” trên thân. Tôi nghiên cứu kỹ rồi, biết không phải bệnh. Và tối phải đem công trình nghiên cứu thuyết phục những doanh nhân chuyên đi thu mua nguyên liệu vì nể tôi mà chịu lội ruộng xuống tận nơi xem xét, nghe tôi giải thích về cơ chế cô lập muối trong mô tế bào, nhốt muối lại, tích tụ thành những vết sẹo đen vô hại. Chứng minh khoa học của tôi được chấp nhận. Tưởng nhầm là thân cây bị bệnh, bị nấm mà không phải…Tôi chứng mình thêm về tính bền vững của cây nguyên liệu mới này: cỏ hoang tự sinh, không cần phân bón, chăm sóc, không có “đối thủ cạnh tranh” vì không có cây nào chịu được mặn như thế.

Cây năn tượng lâu nay là cỏ hoang, mọc quanh ao tôm. Đây là cỏ hoang tự sinh, không cần phân bón, chăm sóc, không có “đối thủ cạnh tranh” vì không có cây nào chịu được mặn như thế.

Thầy Ni tự tìm người có nghiệp vụ xuất khẩu, tìm được doanh nhân biết làm nghề sản xuất thủ công này rồi cùng nhau tìm người chịu đứng ra tổ chức Hợp tác xã. Đến nay, đã có 3 hợp tác xã được tổ chức, qui tụ gần 2.000 hộ nông dân nghề nuôi tôm, cá nước lợ, nhận hàng đan năng tượng vừa trông coi ao tôm tại nhà. Hàng đưa về Bình Dương, nhờ kết nối với CT kinh doanh xuất khẩu. Dây chuyền này năm qua đã có doanh số gần 2 triệu USD.

Các doanh nhân tìm thợ giỏi dạy nông dân đan nhiều mẫu thật khéo léo, tỉ mỉ và duyên dáng. Những chiếc ghế phòng ăn vững chắc, những tấm đệm lót sofa phòng khách hay tấm lót ghế của tài xế ô tô, nhất là các vật trang trí trên bàn bằng năng tượng, xen với thủy cúc, lác, bồn bồn…

Đến nay, đã có 3 hợp tác xã được tổ chức, qui tụ gần 2.000 hộ nông dân nghề nuôi tôm, cá nước lợ, nhận hàng đan năng tượng vừa trông coi ao tôm tại nhà. Hàng đưa về Bình Dương, nhờ kết nối với CT kinh doanh xuất khẩu. Dây chuyền này năm qua đã có doanh số gần 2 triệu USD.

Câu chuyện phát hiện cỏ làm nguyên liệu đan dát có vẻ không có gì mới lạ cao siêu nhưng tôi phục ông thầy vì đau đáu đi tìm sinh kế cho nông dân mà theo tới cùng việc chứng minh loại cỏ này là nguyên liệu của biến đổi khí hậu, lành mạnh và có ích. Rồi cũng chính nhà khoa học đó kết nối với người số 1 thu mua nguyên liệu chuyên nghiệp, với từng thành tố trên chuỗi giá trị đến người cuối cùng lên container xuất hàng ra thế giới.

MỤC LỤC

TÍNH TOÁN CỦA NHÀ KHOA HỌC TRƯỚC NGUYÊN LIỆU “HOANG DÃ MÀ RẤT QUÍ” NĂN TƯỢNG.

Tôi chăm chú ghi nhận phân tích cặn kẽ của nhà khoa học nông nghiệp Dương Văn Ni ngay trên “hiện trường”. Cỏ năn tượng là cây chịu được mặn, có khả năng lọc sinh học: Tự nó lấy Oxy trong tự nhiên đưa xuống bộ rễ; nắng gắt chừng nào thì nó làm việc hăng chừng nấy. TS Ni kể là ông từng điều hành Trung tâm Nghiên cứu đất phèn Hòa An, đã làm công trình giải mã giá trị năn tượng và phát hiện một phương cách “Trời cho” mà lâu nay mình không biết. Từ năm 2003 tới 2006, ông thí nghiệm trên thực địa tại Cà Mau, Kiên Giang, cho kết quả là có đủ bằng chứng thuyết phục rằng cây năn tượng có khả năng làm sạch nguồn nước.

Trong hệ sinh thái tự nhiên của đầm lầy ven biển, năn tượng (Scirpus littoralis Schrad) là cây tiên phong phát triển trên nền bùn nhão, giúp giữ lại lớp phù sa. Còn trong hệ sinh thái ao nuôi tôm, năn tượng giúp ổn định nhiệt độ nước và làm giảm các chất ô nhiễm do thức ăn tôm dư thừa gây ra.

Thuận thiên là một quá trình rất dài, chúng ta nói nhiều về xung đột, mâu thuẫn. Tạm gác chuyện đó để tìm cho được giải pháp. Chưa dám nói năn tượng sẽ mang lại lợi ích kinh tế lớn cỡ nào, nhưng có vẻ loại cây này đưa vào sản xuất là thuận ông Trời và thuận lòng người. TS Dương Văn Ni, Chủ tịch kiêm Giám đốc MCF, nói tiếp: “Hôm nay mình đi chỗ này là chỗ đất không đủ ngọt nữa, nên mới khuyến khích dân chuyển qua phát triển cây năn tượng vì cây này nó chịu được mặn. Nhưng thực tế là vùng này không đủ ngọt mà cũng không đủ mặn nên phải lựa chọn mô hình gì cho nó phù hợp. Ðó là mô hình trồng năn tượng gắn với nuôi tôm càng xanh. Khi mình làm mô hình nào thì định hình thị trường – các sản phẩm tham gia cái rổ hàng hóa, lao động, việc làm. Sản phẩm làm ra từ năn tượng nghĩ cho cùng là được khách hàng nước ngoài ưa chuộng nên chỉ nghĩ bán trong nội địa thì không ổn, phải tính việc sản xuất hàng mỹ nghệ xuất khẩu, còn con tôm càng thì tiêu dùng nội địa là được rồi.

Qua câu chuyện làm mới rượu vang bằng công nghệ mới và tìm ra nguyên liệu năn tượng cho một công năng cũ, tôi thấy thiên nhiên thật kỳ diệu. Chỉ cần ta lắng nghe nó, yêu quí nó, hiểu sâu mọi điều nó thiết tha “dâng hiến” cho đời là nó sẽ cung cấp cho chúng ta biết bao trái quí hoa đẹp.

Nghe chừng vùng ven biển có tới 180.000 ha thích hợp với năn tượng, thủy trúc, lát, bồn bồn… khai thác nông sản trên vùng phèn mặn còn dư địa mênh mông lắm…

Vùng ven biển có tới 180.000 ha thích hợp với năn tượng, thủy trúc, lát, bồn bồn…

TẠM KẾT CHUYẾN ĐI

Ông thầy đưa tôi đi khám phá những cánh đồng “năn tượng” thực ra việc chính của ông (mà ông say mê) là xây dựng “Bảo tàng lịch sử tự nhiên đồng bằng sông Cửu Long”. Trên đường đi, ông khám phá kho nguyên liệu giúp nông dân kiếm sống thêm những lúc nông nhàn. Bằng kho tàng kiến thức khoa học, ông chứng minh với nhà kinh doanh tính mạnh lành và hữu ích của cỏ năn tượng, và bằng trái tim ông theo đuổi việc xây dựng các hợp tác xã , dạy nghề cho nông dân nghèo. Tôi nhớ tới anh bạn tôi và dự án “Mở cửa kho báu vô tận” của anh. Và thật vui khi miên man nghĩ về hàng trăm bạn trẻ doanh nông đang cùng nhau khai thác kho báu thiên nhiên với mô hình “Tài nguyên bản địa và công nghệ mới” của chương trình “Khởi nghiệp xanh” làm ra bao sản phẩm mới nuôi sống bao gia đình, bao làng quê, góp sức cho việc làm sống lại, nền kinh tế ở đồng bằng.

Tác giả: Nhà báo Vũ Kim Hạnh

Chia sẻ bài viết:

Bình luận bài viết Cancel reply

Quảng cáo

Liên hệ quảng cáo

Quảng cáo

Liên hệ quảng cáo

Tin mới nhất

Ban tổ chức hướng dẫn chuyên sâu, tiếp sức doanh nghiệp trước thềm triển lãm VIBE 2025

Sáng nay (18/9), ban tổ chức VIBE 2025 đã tổ chức buổi gặp gỡ báo chí & đơn vị triển lãm cho gần 150 doanh nghiệp (DN) trưng bày. Đây là hoạt động trọng điểm nhằm trang bị các kỹ năng và kiến thức thiết yếu, giúp các đơn vị tối ưu hóa hiệu quả kinh doanh tại triển lãm chính thức diễn ra từ ngày 1 - 4/10/2025....

Ngành Gỗ gửi kiến nghị đến Thủ Tướng Chính phủ qua phiên đối thoại cấp cao tại Diễn đàn Kinh tế Tư nhân 2025

Chiều ngày 16/09, trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Tư nhân 2025, sự kiện do Hội đồng Tư vấn Cải cách Thủ tục Hành chính của Thủ tướng Chính phủ và Liên đoàn Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp tổ chức, hàng trăm lãnh đạo doanh nghiệp lớn trên cả nước đã cùng thảo luận, đối thoại trực tiếp với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về những cơ hội, thách thức và giải pháp phát triển khu vực kinh tế tư nhân....

Sự kiện: “Văn hóa Nhật trong thiết kế và Vật liệu”

Trong thế giới kiến trúc và nội thất, Nhật Bản từ lâu đã được xem là một trong những nền văn hóa giàu cảm hứng và mang đậm tính triết lý. Từ cách lựa chọn vật liệu, tư duy thiết kế cho đến sự cân bằng trong không gian sống, tất cả đều phản ánh một lối sống tối giản nhưng tinh tế, chan hòa cùng thiên nhiên. Với mong muốn mang đến cho cộng đồng kiến trúc – nội thất Việt Nam cơ hội khám phá và trải nghiệm trọn vẹn những giá trị ấy, sự kiện “Văn hóa Nhật trong Thiết kế & Vật liệu” sẽ diễn ra từ ngày 23 – 25.10.2025 tại C.space – Integrated Design Complex, TP.HCM....

Tăng cường kết nối quốc tế: Đoàn HAWA gặp gỡ và làm việc với Yeswood Co,ltd và Wayfair tại Thượng Hải

Sau hai ngày tại hội chợ WMF & CIFF, đoàn doanh nghiệp HAWA thăm showroom 1.200m² của Shanghai Duoyi (Yeswood) – thương hiệu nội thất hàng đầu Trung Quốc. Đoàn cũng làm việc với Văn phòng Wayfair Thượng Hải, tìm hiểu chiến lược, mô hình hoạt động và cơ hội hợp tác. Wayfair đặt văn phòng tại TP.HCM từ tháng 6/2025, mở ra nhiều triển vọng xuất khẩu cho doanh nghiệp nội thất Việt Nam....

LIXIL ALP 2025-2026: Mời đăng ký đề tài nghiên cứu, tìm giải pháp cho các vấn đề về “sức khỏe đô thị”

LIXIL ALP là nền tảng hợp tác đa ngành, tập trung vào nghiên cứu và ứng dụng kiến trúc vì cộng đồng do LIXIL Việt Nam khởi xướng, dưới sự bảo trợ chuyên môn của Hội Kiến trúc sư Việt Nam. Tiếp nối hành trình “Trẻ hóa đô thị” (2023 - 2024), LIXIL ALP 2025 - 2026 mở rộng tầm nhìn với chủ đề “Sức khỏe đô thị” - một cách tiếp cận toàn diện về thể chất, tinh thần, môi trường sống và khả năng phục hồi đô thị. ...

HAWA tham dự diễn đàn “Đảm Bảo Nguyên Liệu Gỗ Hợp Pháp Hướng Tới Phát Triển Lâm Nghiệp Bền Vững Tại Việt Nam”.

Sáng nay, Ông Nguyễn Hoài Bảo, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký HAWA đã tham dự Diễn đàn “Đảm bảo nguyên liệu gỗ hợp pháp hướng tới phát triển lâm nghiệp bền vững tại Việt Nam”, được tổ chức bởi Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, phối hợp với Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) cùng các đối tác liên quan. Sự kiện diễn ra trong hai ngày 11–12/9 tại Khách sạn Tân Sơn Nhất, TP. Hồ Chí Minh, quy tụ đại diện các cơ quan chính phủ, hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp và các tổ chức phi chính phủ, cùng nhau thảo luận các giải pháp quan trọng để bảo đảm nguồn gỗ hợp pháp, nâng cao uy tín ngành gỗ Việt Nam trên thị trường quốc tế....

Đoàn DN Hội viên HAWA khởi động hành trình tại WMF & CIFF Thượng Hải 2025

Đoàn doanh nghiệp HAWA đã chính thức khởi động hành trình tại Thượng Hải với chuỗi hoạt động sôi nổi tại WMF 2025 và CIFF Shanghai 2025. Từ việc tiếp cận công nghệ sản xuất gỗ thông minh, cập nhật xu hướng nội thất quốc tế đến kết nối với các đối tác lớn như Wayfair, chuyến đi hứa hẹn mang lại nhiều giá trị thiết thực cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam....

Những thương hiệu truyền cảm hứng: Nền tảng cung ứng nguyên liệu

Nằm ở vị trí đầu tiên trong chuỗi sản xuất nội thất, những đơn vị cung ứng nguyên liệu gỗ Việt Nam giàu sáng tạo, dám thử sức với những mô hình kinh doanh mới. Tinh thần tiên phong, khai phá giúp họ trở thành trụ cột lớn của ngành....

TÍNH TOÁN CỦA NHÀ KHOA HỌC TRƯỚC NGUYÊN LIỆU “HOANG DÃ MÀ RẤT QUÍ” NĂN TƯỢNG.

TẠM KẾT CHUYẾN ĐI

Bình luận bài viết Cancel reply

Tin mới nhất

HỘI MỸ NGHỆ & CHẾ BIẾN GỖ TP.HCM