Tiêu điểm ngành

Khám phá vùng đất mặn phèn

Tôi chỉ biết nói một câu với người bạn thân: nhìn, nghe và hiểu như được thụ hưởng một đại tiệc về lịch sử tự nhiên Nam Bộ vì được xem nông dân hóa rác thành vàng.

Lâu rồi, thầy Dương Văn Ni, chuyên gia về đất ngập nước và đa dạng sinh học của đồng bằng rủ tôi, phải đi coi tận mắt, chị mới tin chuyện người ta thu hoạch cỏ hoang: hái, phơi, se sợi từng cành, nhánh cỏ “năn tượng” thành những món đồ tiểu thủ công xuất khẩu đi Mỹ và Úc, châu Âu. Tôi từng biết coi, lác, lục bình cũng làm được đồ thủ công mỹ nghệ thiệt đẹp. Nhưng chưa nghe tới tên “cỏ năn tượng” bao giờ.

Đường từ Cần Thơ về Bạc Liêu, Cà Mau xa mị mị.

Chỉ thấy nối nhau những cánh đồng xơ xác đất nứt nẻ, cây cối trơ cành khô khốc. Đến đoạn có các dãy ao xuất hiện, chung quanh cỏ hoang um tùm như lau sậy thì chúng tôi xuống xe. Thầy Ni nói, ao này nuôi tôm, cỏ hoang mọc chung quanh bạt ngàn là năn tượng đó. Lâu nay là cỏ hoang. Chúng tôi hái về nghiên cứu, thấy có thể xài như nguyên liệu thay các nguyên liệu cũ đã cạn kiệt. Nhưng tôi đưa đến các nơi sản xuất đều bị từ chối, cho đến 2015, 2016, vài nơi bắt đầu “ngó ngàng” đến năn tượng. Nhưng rồi nó bị chê vì thân cây bị nhiều đốm đen “sâu bệnh” trên thân. Tôi nghiên cứu kỹ rồi, biết không phải bệnh. Và tối phải đem công trình nghiên cứu thuyết phục những doanh nhân chuyên đi thu mua nguyên liệu vì nể tôi mà chịu lội ruộng xuống tận nơi xem xét, nghe tôi giải thích về cơ chế cô lập muối trong mô tế bào, nhốt muối lại, tích tụ thành những vết sẹo đen vô hại. Chứng minh khoa học của tôi được chấp nhận. Tưởng nhầm là thân cây bị bệnh, bị nấm mà không phải…Tôi chứng mình thêm về tính bền vững của cây nguyên liệu mới này: cỏ hoang tự sinh, không cần phân bón, chăm sóc, không có “đối thủ cạnh tranh” vì không có cây nào chịu được mặn như thế.

092202

Cây năn tượng lâu nay là cỏ hoang, mọc quanh ao tôm. Đây là cỏ hoang tự sinh, không cần phân bón, chăm sóc, không có “đối thủ cạnh tranh” vì không có cây nào chịu được mặn như thế.

Thầy Ni tự tìm người có nghiệp vụ xuất khẩu, tìm được doanh nhân biết làm nghề sản xuất thủ công này rồi cùng nhau tìm người chịu đứng ra tổ chức Hợp tác xã. Đến nay, đã có 3 hợp tác xã được tổ chức, qui tụ gần 2.000 hộ nông dân nghề nuôi tôm, cá nước lợ, nhận hàng đan năng tượng vừa trông coi ao tôm tại nhà. Hàng đưa về Bình Dương, nhờ kết nối với CT kinh doanh xuất khẩu. Dây chuyền này năm qua đã có doanh số gần 2 triệu USD.

Các doanh nhân tìm thợ giỏi dạy nông dân đan nhiều mẫu thật khéo léo, tỉ mỉ và duyên dáng. Những chiếc ghế phòng ăn vững chắc, những tấm đệm lót sofa phòng khách hay tấm lót ghế của tài xế ô tô, nhất là các vật trang trí trên bàn bằng năng tượng, xen với thủy cúc, lác, bồn bồn…

co nan tuong 3 1693991526 6209 1693991826 e1715672945111

Đến nay, đã có 3 hợp tác xã được tổ chức, qui tụ gần 2.000 hộ nông dân nghề nuôi tôm, cá nước lợ, nhận hàng đan năng tượng vừa trông coi ao tôm tại nhà. Hàng đưa về Bình Dương, nhờ kết nối với CT kinh doanh xuất khẩu. Dây chuyền này năm qua đã có doanh số gần 2 triệu USD.

Câu chuyện phát hiện cỏ làm nguyên liệu đan dát có vẻ không có gì mới lạ cao siêu nhưng tôi phục ông thầy vì đau đáu đi tìm sinh kế cho nông dân mà theo tới cùng việc chứng minh loại cỏ này là nguyên liệu của biến đổi khí hậu, lành mạnh và có ích. Rồi cũng chính nhà khoa học đó kết nối với người số 1 thu mua nguyên liệu chuyên nghiệp, với từng thành tố trên chuỗi giá trị đến người cuối cùng lên container xuất hàng ra thế giới.

MỤC LỤC

TÍNH TOÁN CỦA NHÀ KHOA HỌC TRƯỚC NGUYÊN LIỆU “HOANG DÃ MÀ RẤT QUÍ” NĂN TƯỢNG.

Tôi chăm chú ghi nhận phân tích cặn kẽ của nhà khoa học nông nghiệp Dương Văn Ni ngay trên “hiện trường”. Cỏ năn tượng là cây chịu được mặn, có khả năng lọc sinh học: Tự nó lấy Oxy trong tự nhiên đưa xuống bộ rễ; nắng gắt chừng nào thì nó làm việc hăng chừng nấy. TS Ni kể là ông từng điều hành Trung tâm Nghiên cứu đất phèn Hòa An, đã làm công trình giải mã giá trị năn tượng và phát hiện một phương cách “Trời cho” mà lâu nay mình không biết. Từ năm 2003 tới 2006, ông thí nghiệm trên thực địa tại Cà Mau, Kiên Giang, cho kết quả là có đủ bằng chứng thuyết phục rằng cây năn tượng có khả năng làm sạch nguồn nước.

Trong hệ sinh thái tự nhiên của đầm lầy ven biển, năn tượng (Scirpus littoralis Schrad) là cây tiên phong phát triển trên nền bùn nhão, giúp giữ lại lớp phù sa. Còn trong hệ sinh thái ao nuôi tôm, năn tượng giúp ổn định nhiệt độ nước và làm giảm các chất ô nhiễm do thức ăn tôm dư thừa gây ra.

Thuận thiên là một quá trình rất dài, chúng ta nói nhiều về xung đột, mâu thuẫn. Tạm gác chuyện đó để tìm cho được giải pháp. Chưa dám nói năn tượng sẽ mang lại lợi ích kinh tế lớn cỡ nào, nhưng có vẻ loại cây này đưa vào sản xuất là thuận ông Trời và thuận lòng người. TS Dương Văn Ni, Chủ tịch kiêm Giám đốc MCF, nói tiếp: “Hôm nay mình đi chỗ này là chỗ đất không đủ ngọt nữa, nên mới khuyến khích dân chuyển qua phát triển cây năn tượng vì cây này nó chịu được mặn. Nhưng thực tế là vùng này không đủ ngọt mà cũng không đủ mặn nên phải lựa chọn mô hình gì cho nó phù hợp. Ðó là mô hình trồng năn tượng gắn với nuôi tôm càng xanh. Khi mình làm mô hình nào thì định hình thị trường – các sản phẩm tham gia cái rổ hàng hóa, lao động, việc làm. Sản phẩm làm ra từ năn tượng nghĩ cho cùng là được khách hàng nước ngoài ưa chuộng nên chỉ nghĩ bán trong nội địa thì không ổn, phải tính việc sản xuất hàng mỹ nghệ xuất khẩu, còn con tôm càng thì tiêu dùng nội địa là được rồi.

Qua câu chuyện làm mới rượu vang bằng công nghệ mới và tìm ra nguyên liệu năn tượng cho một công năng cũ, tôi thấy thiên nhiên thật kỳ diệu. Chỉ cần ta lắng nghe nó, yêu quí nó, hiểu sâu mọi điều nó thiết tha “dâng hiến” cho đời là nó sẽ cung cấp cho chúng ta biết bao trái quí hoa đẹp.

Nghe chừng vùng ven biển có tới 180.000 ha thích hợp với năn tượng, thủy trúc, lát, bồn bồn… khai thác nông sản trên vùng phèn mặn còn dư địa mênh mông lắm…

co nan tuong 1709175166

Vùng ven biển có tới 180.000 ha thích hợp với năn tượng, thủy trúc, lát, bồn bồn…

TẠM KẾT CHUYẾN ĐI

Ông thầy đưa tôi đi khám phá những cánh đồng “năn tượng” thực ra việc chính của ông (mà ông say mê) là xây dựng “Bảo tàng lịch sử tự nhiên đồng bằng sông Cửu Long”. Trên đường đi, ông khám phá kho nguyên liệu giúp nông dân kiếm sống thêm những lúc nông nhàn. Bằng kho tàng kiến thức khoa học, ông chứng minh với nhà kinh doanh tính mạnh lành và hữu ích của cỏ năn tượng, và bằng trái tim ông theo đuổi việc xây dựng các hợp tác xã , dạy nghề cho nông dân nghèo. Tôi nhớ tới anh bạn tôi và dự án “Mở cửa kho báu vô tận” của anh. Và thật vui khi miên man nghĩ về hàng trăm bạn trẻ doanh nông đang cùng nhau khai thác kho báu thiên nhiên với mô hình “Tài nguyên bản địa và công nghệ mới” của chương trình “Khởi nghiệp xanh” làm ra bao sản phẩm mới nuôi sống bao gia đình, bao làng quê, góp sức cho việc làm sống lại, nền kinh tế ở đồng bằng.

Tác giả: Nhà báo Vũ Kim Hạnh

Chia sẻ bài viết:

Bình luận bài viết Cancel reply

Quảng cáo

Liên hệ quảng cáo

Quảng cáo

Liên hệ quảng cáo

Tin mới nhất

Hội nghị Bứt phá xuất khẩu – Thương hiệu Việt cất cánh toàn cầu

Hội nghị hàng đầu của ngành Xuất Khẩu Trực tuyến diễn ra trong tháng 7 này được thiết kế để tăng cường sự sẵn sàng và thúc đầy doanh nghiệp Việt Nam trong hành trình đem thương hiệu Việt cất cánh toàn cầu, vươn mình ra thị trường quốc tế!...

Tư duy số hóa đồng bộ và tiếp cận bền vững

Trong bối cảnh ngành thiết kế – kỹ thuật – xây dựng (AEC) đang chuyển mình mạnh mẽ với làn sóng số hóa, GreenDS là một trong những đơn vị tiên phong trong cung cấp giải pháp công nghệ BIM, CAD và các phần mềm chuyên dụng tại Việt Nam. Gỗ & Nội thất đã […]

...

Vn-WoodId – Giải pháp nhận diện gỗ nhanh, hiện đại dựa trên cơ sở dữ liệu cấu tạo thô đại

Vn-WoodID – là một hệ sinh thái gồm ứng dụng di động đăng tải trên google play và app. Store, trang web https://woodid.aitc.vn/ và thư viện mẫu gỗ lưu giữ tại RIFI. Ứng dụng Vn-WoodID (app.) cho phép nhận diện tự động nhanh chóng với độ chính xác cao ưng dụng tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm giải quyết bài toán nhận diện loài gỗ tức thì trên các thiết bị di động, góp phần hỗ trợ Việt Nam đảm bảo tính hợp pháp, bền vững và minh bạch cho nguồn nguyên liệu gỗ trong chuỗi cung ứng toàn cầu....

Kết Nối Xuyên Không tìm thiết kế mới cho nội thất Việt

Giải thưởng Thiết kế Hoa Mai 2025 trở lại với chủ đề hết sức mới mẻ: “Kết nối xuyên không”. Đề bài vừa mơ hồ, vừa khơi gợi sáng tạo này đã thành công khi thu hút đội ngũ sáng tạo trẻ Việt Nam. Theo ông Phạm Chân Quang, Trưởng Ban tổ chức Hoa Mai […]

...

Vượt sóng logistics

Doanh nghiệp (DN) logistics đang đối mặt với nhiều thách thức lớn từ chi phí vận tải gia tăng, căng thẳng thương mại leo thang, và xu hướng dịch chuyển sản xuất toàn cầu. Những thay đổi chính sách vận tải trong nước và thương mại quốc tế gần đây đã tác động mạnh đến […]

...

Bài toán lao động trong vòng xoáy thuế đối ứng

Là quốc gia thâm dụng lao động cao, các mức thuế đối ứng từ Mỹ có khả năng tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế, việc làm và sinh kế của người lao động Việt Nam. Đối mặt với rủi ro này đòi hỏi phải có các chiến lược ứng phó toàn diện, từ […]

...

Sẵn sàng giải pháp tài chính toàn diện và tối ưu, Sacombank đồng hành cùng Doanh nghiệp Gỡ vướng chi phí – Thúc đẩy tăng trưởng – Vững bước tương lai

Miễn phí Gói Dịch vụ tài khoản Diamond Account, tích hợp nhiều dịch vụ hiện đại và thiết yếu đáp ứng mọi nhu cầu giao dịch Tài khoản số đẹp theo yêu cầu Ngân hàng hiện đại eBanking Thanh toán quốc tế Thẻ Doanh nghiệp Ưu đãi mua bán ngoại tệ Nhân đôi thời gian […]

...

Ngành gỗ lại bị Mỹ điều tra

Ngày 10/3 Bộ Thương mại Mỹ (DOC) chính thức khởi xướng cuộc điều tra việc nhập khẩu gỗ (bao gồm gỗ, gỗ xẻ và các sản phẩm phái sinh như: sản phẩm giấy, đồ nội thất và tủ gỗ) vào Mỹ nhằm xem xét việc nhập khẩu này có đe dọa an ninh quốc gia […]

...